در حملۀ سوروچ HDP و MHP مورد هدف قرار گرفتند

مظنون اصلی حملۀ تروریستی سوروچ در استان شانلی اورفا، که در نتیجۀ آن بیش از 30 نفر جان باختند و بسیاری دیگر نیز مجروح شدند، دولت اسلامی عراق و شام (داعش) است.

هر کسی می تواند هدف این حملۀ شنیع را حدس بزند: برای این که آشوب و هرج و مرج ایجاد شود و آنها که نمی خواهند قدرت خود را از دست بدهند به نحوی مطمئن شوند که می توانند اقتدار خود را حفظ کنند. این یک واقعیت است که ترکیه برای مقابله با تهدید داعش تمهیدات مناسبی نیندیشیده است. افکار عمومی در ترکیه و جای جای جهان بر این باورند که حکومت حزب عدالت و توسعه (AKP) نسبت به القاعده و داعش مدارا روا می دارد.

چهره های برجستۀ حکومت داعش را به این صورت تعریف کرده اند: «اجتماعی متشکل از جوانانی که به خاطر خشم گرد هم آمده اند». حتی یکی از معاونان نخست وزیر، زمانی گفت: «داعش می کشد اما حداقلش این است که شکنجه نمی کند». این یک اظهار نظر معقول و قابل قبول نبود. این نیز آشکار است که AKP نسبت به آنچه در کوبانی روی داد حساسیت شدید دارد. و این نیز یک واقعیت است که آن مقامات AKP که در رقابت های انتخاباتی از احتمال سقوط کوبانی ابراز خرسندی می کردند، از اینکه حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) از حد نصاب انتخابات عبور کرد بر آشفته شدند.

نمی توان پذیرفت که پلیس ترکیه یا سرویس های اطلاعاتی این کشور جوانان عضو انجمن جوانان سوسیالیست را که در سوروچ گرد آمده بودند تا برای انجام کارهای انسان دوستانه راهی کوبانی شوند، از نزدیک تعقیب نکرده نباشند. چرا پلیس و سرویس های امنیتی نتوانستند از حمله ای که به این جوانان شد جلوگیری کنند؟ چنین اتفاقی در میتینگ تبلیغاتی پیش از انتخابات HDP در شهر دیاربکر نیز روی داد. آیا این یک قصور و اهمال کاری است یا یک انتخاب آگاهانه و عامدانه؟

این پرسش را اکنون مردم ترکیه می پرسند. ادعا هایی جدی وجود دارد مبنی بر اینکه AKP به شبه نظامیان داعش اجازه داده که وارد خاک سوریه شوند، اجازه داده پیش از عبور از مرز سوریه در خاک ترکیه اقامت کرده و حتی در شهرهای ترکیه آموزش ببینند. همه می دانند که AKP هرگز قصد نداشته به طرز مؤثری در مقابل داعش مبارزه کند. ناظران سیاسی عملیات اخیر را ناکافی و بی معنی می دانند. حملۀ سوروچ باید چه نقشی ایفا می کرد؟ این حمله چه پیامی با خود داشت؟ پیش از هر چیز می دانیم که هرگز قادر نخواهیم بود اطلاعی از هویت مرتکبین این حمله به دست بیاوریم، همان گونه که در مورد حملات اولودره، ریحانلی و میتینگ HDP نیز هویت مرتکبین برای عموم مشخص نشد. اگر اعضای حکومت که مسئول تشخیص هویت عاملان این حملات هستند، از احزاب سیاسی عمده دعوت می کنند تا علیه تروریسم موضع مشترک بگیرند، این بدان معنا است آنها از رویارویی مؤثر با تروریسم پرهیز می کنند.

نخستین چیزی که به ذهن می آید این است که این حمله را سازمان هایی ترتیب داده اند که عمیقاً ریشه در جامعۀ ترکیه دارند و دارای اهداف و جاه طلبی های سیاسی هستند؛ به قول صلاح الدین دمیرتاش رئیس مشترک HDP، همدست های این حمله در آنکارا هستند. هدف نخست کسانی که این حمله را تدارک دیده اند گریز از اتهاماتی است که در جهان غرب متوجه آنها می شود، با تکیه بر این استدلال که آنها به خاطر مبارزه با داعش مورد حمله قرار گرفته اند. هدف دوم این است که با استناد به بهانۀ افزایش امنیت عمومی مرز ها، پیشنهاد ایجاد منطقۀ حائل یا منطقۀ پرواز ممنوع در مرز سوریه را موجه جلوه دهند. به عبارت دیگر، آنها می خواهند با القای اینکه ترکیه باید اقدامات احتیاطی و پیش گیرانه ای به انجام برساند، برای انجام عملیات نظامی در منطقه، از مردم و افکار عمومی نوعی تأییدیه بگیرند.

هدف سوم عبارت است از حصول اطمینان از اینکه، به خاطر احتمال رویارویی و برخورد کرد و ترک، یک انتخابات زود هنگام برگزار شود. یک امکان دیگر این است که به این طریق حزب حرکت ملی (MHP) و HDP تضعیف شوند. گفته می شود که AKP از رهبری دمیرتاش ناراضی است و از عبدالله اوجالان، رهبر حزب غیر قانونی کارگران کردستان (PKK)، خواسته است وی را از این پست خلع کند. ممکن است این حمله در پی آن نیز بوده باشد که برداشته شدن دمیرتاش از رهبری HDP را تضمین کند. علاوه بر این، فعالیت ها و ابتکار عمل های HDP برای تبدیل شدن به حزبی جامع تر و سراسری بی نتیجه شوند و رأی دهندگان بخش های غربی ترکیه از رأی دادن به این حزب دلسرد و پشیمان شوند. و در نهایت یک احتمال دیگر که می توان مطرح کرد این است: MHP که با موضع گیریش در زمان انتخاب رئیس پارلمان رأی دهندگانش را نا امید کرده بود، هر چه بیشتر تضعیف شود. آنها می خواهند مطمئن شوند که با پیام نبرد علیه کرد های جدایی طلب، در یک انتخابات زود هنگام احتمالی برخی از آرای ملی گرا ها به سمت AKP متمایل شوند. اگر سازمانی وجود داشته باشد که عمیقاً به دنبال چنین نتایجی باشد، می تواند به طرز چشمگیری به سیاست ترکیه لطمه بزند. خرد جمعی مردم همیشه برنده است و در این بازی همۀ نقشه ها را نقش بر آب خواهد کرد.

اورهان اوغوز گوربوز / تودی زمان

ترجمه: خبرگزاری کردپرس