زبان کردی: آیا به آینده امیدی است؟

بسیاری از خود می پرسند آیا امیدی به گسترش کاربرد زبان کردی وجود دارد؟ آیا می توان شان این زبان را به جایگاه مناسبی رساند؟ آیا می توان کاربرد آن را به موضوعاتی فراتر از رفع نیازهای روزمره کشاند و آنرا ابزار علم و دانش کرد، با آن شعر و ترانه سرود، رمان نوشت و تحسین خوانندگان سایر زبانها و ملتها را برانگیخت؟

شاید سوال ساده و بدیهی به نظر برسد اما به نظر می رسد تکرار آن مهم است. آری، امید هست و راه پیش روی زبان کردی بسیار روشن است. می توان بحث را با ذکر دلایل بسیار ادامه داد. همچنین می توان به رویدادهای تاریخی استناد کرد و  بر ادعای خود صحه گذاشت.

آنچه که در حال حاضر به نام زبان ایتالیایی خوانده می شود در حقیقت تا  قرن سیزدهم میلادی وجود نداشته است. ادبیات نوشته شده به زبان ایتالیایی همگی متعلق به قرن سیزدهم به بعد است. جالب است بدانیم حتی مارکوپولوی ایتالیایی، سفرنامه ی خود را با زبان فرانسوی نوشته است.

امپراطوری بزرگ روم نتوانست از خود زبانی به یادگار بگذارد و از لاتین تنها نامی مانده است و اکنون در دل کتابخانه ها آرمیده است و گویشوران آن در حد نام و آوازه اش نیست. پس از انقراض امپراطوری روم، مردم ساکن در مرکز اصلی قدرت آن (ایتالیا) با پراکندگی و تنوع زبانی بسیار مواجه گشتند و سالها بعد توانستند زبان متحد خود را احیا کنند و زبان ایتالیایی نام نهند. حال چگونه است که بازماندگان امپراطوری بزرگ ماد نتوانند زبان خود را حفظ و احیا نمایند و بپرورند؟

به جرات می توان گفت وضعیت امروز زبان کردی بسیار بهتر از وضعیت زبان نو ظهور ایتالیایی در قرن 13 میلادی است. پیشینه فرهنگی و تاریخی و غنای ادبی مردم کرد آنقدر روشن و استوار است که بتواند  راهگشای مردم کرد در احیا و پرورش زبان کردی باشد.

اما با این حال ما کردها که داعیه گسترش زبان خود داریم و در این راستا سایتهای زیادی بر پا نموده ایم و بعضا تمام کردها را مخاطب قرار داده ایم وگاهی بر گویش خاصی از کردی تمرکز کرده ایم و یا اصولا الفبایی خاص را رواج می دهیم و … چه میزان برنامه ریزی زبان و مولفه های موثر در آن را مورد توجه قرار می دهیم؟

برداشت من آن است که اغلب سایتهای مرتبط با زبان کردی بر خط و دستور زبان و آیین نگارش تمرکز کرده اند و مقوله های مهمتر دیگر، فراموش شده اند و یا کمتر مورد توجه قرار دارند. در حقیقت برنامه ریزی زبان کردی باید برای کارآمد کردن آن در سطوح مختلف باشد و صد البته موضوع حفظ ماهیت و هویت اصلی آن در این جریان کارآمدسازی نیز مورد توجه قرار گیرد.

ما کردها باید نسبت به کارآمدی ابزاری زبان خود و شان عاطفی آن مطمئن شویم تا زبان دیگری را از نظر کارآیی و عاطفی به زبان خود ترجیح ندهیم و به کار نگیریم.

شما چه پیشنهادی دارید؟

www.akademiyakurdi.org