مطالب مهم درمورد شهرستان زیبای پیرانشهر

پیرانشهر یکی از شهرهای کردنشین استان آذربایجان غربی و مرکز شهرستان پیرانشهر در شمالغربی ایران است.پیرانشهر ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻮﻗﻌﻴت فرﻫﻨگی و ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪی ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﺮدﺳﺘﺎن، ﺟﺰء ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻜﺮﻳﺎن میﺑﺎﺷﺪ.

پیرانشهر به دلیل داشتن سنگهای گرانیت دارای شهرت جهانی است. ذخایر شناخته شده سنگ‌های گرانیت این شهر چهار میلیون تن برآورد می‌شود که به لحاظ تنوع رنگ و طرح استحکام در ایران و جهان منحصر بفرد است.. سینیتهای سبز پیرانشهر در نوع خود در دنیا منحصر به فرد هستند و یک توده کوچک مشابه آن در کشور ایتالیا وجود دارد

به فرد هستند و یک توده کوچک مشابه آن در کشور ایتالیا وجود دارد به طوری‌ که در موزه ایتالیا نگهداری می‌شود. شهرستان پیرانشهر پس از منطقه لرستان به عنوان دومین منطقه دارای معادن سنگ گرانیت کشور شناخته شده‌است.

شهر پیرانشهر به دلیل داشتن ‪ ۶۰۰میلی متر بارندگی در سال از زیباترین و سرسبزترین شهرهای کشور بشمار می‌رود.این شهر بدلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیت جمهوری اسلامی با کشور عراق و دیگر کشورهای حوزه دریای مدیترانه، یکی از بزرگ‌ترین مراکز تجارت خارجی در جمهوری اسلامی ایران است.

شهر پیرانشهر هر چند فاقد نقطه صفر مرزی بوده ولی واقع شدن در نزدیک نوار مرزی، پیرانشهر را در وضعیتی ویژه قرارداده‌است که همواره مورد توجه دولت‌های مختلف در طول تاریخ بوده‌است یعنی باتوجه به جایگاهی که پیرانشهر در مرز ایران و عراق داشته، یک موقعیت سوق الجیشی و استراتژیک مهم تلقی می‌شده‌است و به همین دلیل از دیرباز نیز یکی از پایگاه‌های مهم در کشور ایران بوده‌است. پیرانشهر دارای یک فرودگاه نظامی نیز هست.

این شهر در منطقه‌ای کوه پایه‌ای (کوههای زاگرس) قرار گرفته از شمال غربی با سیاه کوه (ارتفاع: ح 450، 3 متر) و از جنوب غربی با کوه شیخان (ارتفاع: ح 051، 3 متر) احاطه شده‌است.رود زیبای لاون (لاوین) در مشرق شهر جریان دارد.

آب و هوای پیرانشهر سرد با تابستانی معتدل می‌باشد

پیرانشهر گواهینامه بین المللی شهر سالم را به عنوان پاکترین و سالمترین شهر ایران و یکی از هزار شهر پاک و سالم جهان دریافت کرده‌است.

در حوزه شهرستان پیرانشهر تعداد 113 تپه تاریخی تو سط کارشناسان نمایندگی میراث فرهنگی این شهرستان شناسایی و به ثبت سازمان رسیده‌است که این امر حاکی از تاریخی بودن منطقه و شکل گیری و وجود تمدنهای نیرومند ودرخشان قبل از اسلام مانند تمدن ماننا، پارسوا، اورارتو، مادها، زاموا و تمدن اسلامی می‌باشد.

پیرانشهر یک شهر بزرگ تجاری و اقتصادی است و دارای مجتمع‌های تجاری زیاده بوده که دراین زمینه نیز گردشگران زیادی را به خود جذب کرده‌است. روزانه پنج هزار مسافر و گردشگر وارد پيرانشهر مي شوند.

جمعیت شناسی

بر پایه سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت این شهر برابر با ۱۱۵ هزار نفر بوده‌است.زبان رایج در این شهر کردی است. مردم این شهر به زبان کردی, لهجه سورانی و زیرلهجه مکریانی تکلم می‌نمایند ولی در مدارس و دانشگاهها به زبان رسمی کشور ایران (فارسی) تحصیل می‌کنند. اما توضیح درس به زبان مادری است.

نرخ رشد جمعیت پیرانشهر سالانه ۱٫۸ درصد است و بیشترین میانگین نرخ رشد جمعیت استان آذربایجان غربی مربوط به پیرانشهر است جمعیت شهر پیرانشهر بین فاصله سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۹۰ به بیشتر از حد مضاعف (دو برابر) رسیده‌است و این روند رشد جمعیت ادامه دارد.

شهر پیرانشهر یک شهر مهاجرپذیر میباشد.اکثر مهاجران از شهرهای دیگر استان به ویژه شهر نقده به این شهر مهاجرت کرده‌اند. به طوری که ۲۵۰۰ نفر نقده‌ای در پیرانشهر توطن گزیده‌اند و رغبتی هم به بازگشت به شهر خودشان نشان نمی‌دهند.البته به نظر برخی تعداد آنها بیشتر از این می‌باشد. پیرانشهر کمترین نرخ بیکاری را در استان آذربایجان غربی دارد.

دین و مذهب

مردم پیرانشهر هم بعنوان بخشی از جامعه ایرانی پس از آنکه با شور تمام در برابر حملات سپاهیان اسلام مقاومت به خرج دادند با حفظ بسیاری از سنن به دین اسلام گرویدند. اکنون بیشتر مردم امروزی ساکن پیرانشهر حدود ۹۳/۹۹ درصد مسلمان و سنی مذهب شافعی می‌باشند. مسلمان شیعه مذهب و سایر ادیان به ندرت در آن یافت می‌شود.

یکی از هزار شهر پاک و سالم در جهان

در همایش بزرگ شهر سالم که با حضور نماینده سازمان بهداشت جهانی در استان اصفهان برگزار شد ۲۰۹ شهر از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی جهت انتخاب به عنوان هزار شهر سالم جهان نام نویسی کرده بودند و از کشور ایران هم سه شهر پیرانشهر، نور و طوس معرفی شده بودند که شهر پیرانشهر توانست به عنوان یکی از هزار شهر سالم جهان از کشور ایران انتخاب شود.

پیشینهٔ تاریخی

آثار به جا مانده در این شهر، نشان دهنده وجود مدنیت و فرهنگ و جامعه پویا دراین منطقه بوده‌است و حداقل به طور وضوح شاهد حیات اجتماعی از ۶ هزار سال پیش به این سو در این منطقه بوده‌است.

آثار برجای مانده از دژهای صخره‌ای در دهستان منگور غربی از توابع شهرستان پیرانشهر، دیرینگی‌این منطقه را به هزارهٔ ۲ق‌م می‌رساند. بررسی بقایای دژ مسکونی (قلات شـاه) که بـر فراز کـوه‌لندی شیخان, یکی‌از بلندیهـای شهرستان پیـرانشهر واقع شـده‌است، آشکار می‌سازد که نخستین سنگ بنای این دژ عظیم و شگفت‌آور در اوایل هزارهٔ نخست ق‌م به‌وسیلهٔ اقوام محلی پایه‌گذاری شده، و سپس در دورهٔ مادها توسعه یافته‌است. در سدهٔ ۹ق‌م شهرستان پیرانشهر کنونی در قلمرو دولت ماننا قرار داشت. سرمین ماننا به سبب وضع نظامی خود و همسایگی با دولتهای بزرگ اورارتو و آشور بارها در کشمکشهای میان آن دو قدرت دست به دست گشت؛ چنان‌که سارگن دوم در لشکرکشی هشتم خود به ماننا و اورارتو از مناطقی که امروزه پیرانشهر و پسوه خوانده می‌شوند، به دژ ماننایی «سینی هینو»، واقع بر سر راه پسوه ـ پیرانشهر، رسید.

برخی از محققان، نام پسوهٔ امروزی را برگرفته از «پارسوا» که در اقصای غربی خاک ماد قرار داشته‌است، می‌دانند. احتمالاً شهر بَسْوی که یاقوت حموی در سدهٔ ۷ق آن را در نزدیکی خان خاصبک و در زمرهٔ شهرهای آذربایجان یاد کرده، و حمدالله مستوفی در سدهٔ ۸ق آن را یکی از ۴ شهرِ تومانِ مراغه برشمرده، همان پسوهٔ امروزی باشد. به گزارش همو بسوی شهری با حقوق دیوانی ۲۵ هزار دینار بوده، و در آن غله و انگور و اندک میوه‌ای به عمل می‌آمده‌است. ظاهراً خان خاصبکی که یاقوت حموی همانجا بسوی را در نزدیکی آن یاد کرده‌است، همان پیرانشهر امروزی باشد.

روایات سامی که در قرآن هم متجلّی شده نام کوتیان و کوه آنان یعنی جودی (کوتی) را در این منطقه و حوالی آن جستجو میکرده‌اند. کوهی که اکنون به نام جودی نامیده می‌شود کمی دورتر از این منطقه ودرغرب آنجا، در شمال موصل واقع شده‌است. این کوه اساطیری در اسطورهً بابلی اوتناپیشتیم نیسیر نامیده شده و آشوریان آن را با کوه شیخان یا کندی شیخان در جنوب پیرانشهر مطابق میدانسته‌اند

در آغاز سلطنت نادرشاه ، طوایف بلباس به بخشی از متصرفات حکومت موروثی ارومیه حمله بردند، اما سرانجام از قوای نادرشاه شکست خوردند (افشارمحمودلو این مردم از زمان استقرارطوایف افشار و جوانشیر در ارومیه و مراغه ، حتی تا دورة استقرار قاجاریه ، اغلب به جنگ و ستیز با افشارهای ارومیه و طایفة مقدم از طوایف جوانشیر مراغه و حکام آنان مشغول بوده اند. این جنگها قریب سیصد سال طول کشید و کشتارها، ویرانیها و غارتهای گسترده ای به بار آورد. در 1176، طوایف بلباس از تمکین در برابر کریمخان زند که آذربایجان را در تصرف داشت ، خودداری نمودند، تا اینکه فتحعلی خان افشار ارشلو، حاکم وقت ارومیه ، آنان را شکست داد و علاوه بر کشتن صدها تن و اسیر کردن سه هزار تن از آنان ، پنجاه هزار رأس گوسفند و بیست هزار رأس اسب به غنیمت برد

در سالهای پایانی قرن دوازدهم ، حکومت بلباسها بر عهدة باپیرآقا منگور بود. وی به اتفاق هزار نفر از مردان و جوانان بلباس ، در مهمانی احمدخان مقدم ، حاکم مراغه ، به نیرنگ کشته شد (افشارمحمودلو، جانشین وی قره نی آقا منگور سرکردة طوایف مامَش و از رؤسای اردوی امامقلی خان افشار، حاکم ارومیه ، بود که بسیاری از جنگجویان بلباس را در جنگ با امامقلی خان به کشتن داد

رؤسای طوایف بلباس ظاهراً از همین سالهاست که اعتبار بیشتری کسب می کنند و نامشان در منابع تاریخی بیشتر به چشم می خورد. یکی از فصول برجستة تاریخ طوایف بلباس ، شرکت بخش اعظمی از آنان در شورش شیخ عبیدالله شَمزینی ، رهبر طریقت نقشبندیه ، در1297 است . فرمانده این شورش ، حمزه آقای منگور، سالها با حکومت محلی آذربایجان در جنگ بود. در نتیجة این شورش ، صدهانفر از بلباسها کشته شدند و هزاران نفر به خاک عثمانی گریختند. حمزه آقای منگور نیز، پس از شکست شورش در 1298، با دسیسه ای که امیر نظام گروسی ترتیب داده بود، همراه گروهی از بزرگان بلباس ، کشته شد.

در صفر 1333، جنگجویانی از طوایف بلباس و سایر طوایف کرد ایران همراه با نظامیان عثمانی ، شهرهای میاندوآب و مراغه را تصرف کردند و پس از خروج ارتش روسیه وارد شهر تبریز شدند. چندروز بعد، ارتش روسیه به سوی تبریز بازگشت و پس از جنگ خونین با نیروهای مشترک کرد و ترک ، شهر تبریز را دوباره به تصرف خوددرآورد.

قدرت و نفوذ حکام بلباس ، که تا اوایل قرن سیزدهم کم و بیش پا بر جا بود، پس از آن رو به تلاشی و تجزیه نهاد. کاهش قدرت حکام بلباس و همچنین تجزیة طوایف تا سالهای متأخر نیز ادامه داشت . هنگام تشکیل جمهوری خودمختار مهاباد در 1325ش ، طوایف معروف بلباس همگی مستقل از یکدیگر و مخالف یکدیگر و از درون دچار تفرقه و تجزیه شده بودند.

در سالهای قیومت بریتانیا بر عراق ، گروهی از جنگجویان بلباس ، در شمار ارتش محلی بریتانیا بودند و در جنگ با بعضی طوایف شورشی کُرد، شرکت می کردند.

کارخانه قند

 این کارخانه درسال ۱۳۴۷ توسط شرکت بلژیکی اوکماس و از طریق وزارت صنایع در ۵ کیلومتری جاده پیرانشهر-نقده واقع در استان آذربایجان غربی احداث شد، و طی سالهای فعالیت خود، با استفاده از توانمندی‌های موجود از ظرفیت ۱۰۰۰ تن به ۲۵۰۰ تن چغندر در روز توسعه یافته‌است. محصول تولیدی این واحد ۳۰٬۰۰۰ تن شکر سفید و ۳ میلیون لیتر الکل طبی و ۱۵٬۰۰۰ تن تفاله خشک در سال می‌باشد. کارخانه قند پیرانشهر با جذب ۳۶۵ هزار تن چغندرقند، مقام دوم بیشترین چغندر تحویلی را در کشور کسب کرده است^.

برخی از محلات پیرانشهر

دانشگاه‌ها

دانشگاه آزاد اسلامی مرکز پیرانشهر به آدرس : www.piranshahr-iau.ac.ir/ دانشگاه پیام نور به آدرس : http://ppnu.ir/

افراد برجسته وابسته به پیرانشهر

·         ادیب زندی ادیب زندی فرزند ملا صدیق فرزند خلیفه عبدالرحمن زندی در سنه 1291 ه. ق در دهکده شاه ولی از توابع پیرانشهر تولد یافته از شاگردان وفایی است. گذشته از ادبیات با طب قدیم نیز آشنایی داشته و در صنعت نجاری و آسیابانی هم سررشته داشته‌است. به زبان فارسی و عربی و کردی دیوان شعر دارد و دیوان وی در عراق به چاپ رسیده‌است.

·         فدایی لاهیجانی شاعر باذوق و توانا و از مقربان دربارشاه اسماعیل اول صفوی فرزند شمس الدین محمد است. فدایی که او را شیخ زاده خوانده‌اند، فرزند شمس الدین محمد است و اهل لاجان. تاریخ مشاهیرکرد جلد اول ص.149

·         حمزه قادری وشوکار ملی پوش پیرانشهری، با قهرمانی در مسابقات بین‌المللی استونی استعداد و قدرت جوانان ایرانی را به رخ جهانیان کشید.قادری نمایندهٔ وزن ۹۰+ کیلوگرم ایران برای رسیدن به مقام قهرمانی، تمامی حریفان قدرتمند اروپایی خودرا که از کشورهای استونی، روسیه، لتونی و اسپانیا بودند، یکی پس از دیگری با شکست بدرقه نمود و در نهایت مدال طلای این دوره از بازیها را بر گردن آویخت.این ورزشکار ملی‌پوش پیرانشهری یکی از سه نفر نمایندهٔ آذربایجان غربی در تیم منتخب ایران بود که از دو نفر دیگر بهتر ظاهر شد و ووشوکار میاندوآبی نیز مدال نقره گرفت؛ اما نفر سوم که از ارومیه بود موفق به کسب مدال در این مسابقات نشد.حمزه قادری که قبلاً هم افتخارات زیادی برای استان آذربایجان غربی کسب نموده بود و 9 مقام قهرمانی کشور را نیز در کلکسیون افتخارات ورزشی خود دارد، روز پنجشنبه 24 آذرماه 90 در میان استقبال گسترده و چشمگیر ورزشکاران و مردم ورزش‌دوست پیرانشهر به زادگاهش بازگشت.

نام چند فرد افتخار آفرين پيرانشهري

·         علامه شادروان حاج ماموستا ملا محمد بداقي

·         مهندس معروف خلیلی استاد دانشگاه و رییس دانشگاه پیام نور مهاباد

·         بهرام یوسفی هنرمند در زمینه گرافیک و نقاشی                                 

·         وهاب خالوله قهرمان اول کاراته کیوکوشن ملی پوش کشور انگلستان و منطقه یورکشیر

آب و هوا

آب و هوای شهر در ناحیه شمالی؛ آب و هوای نسبتاً سرد و در نواحی جنوبی معتدل کوهستانی است و دارای فلات‌های مرتفع و خشک و دشت‌های حاصلخیز؛ است. پیرانشهر تحت‌ دو عامل‌ بارز خشکی‌ تابستان‌ و سرمای‌ زمستان‌ کوهستان‌ها قرار دارد. بخش‌ وسیعی‌ از شهر در شرایط‌ آب‌ و هوای‌ کوهستانی‌ سرد و مدیترانه‌ای‌ با باران‌ بهاره‌ قرار دارد. آب‌ و هوای‌ پیرانشهر در تجزیه‌ خاک‌، رویش‌ گیاه‌، گسترش‌ علف‌زار، شرایط‌ مساعد توسعه‌ دیم‌زار، مناطق‌ و معیشت‌ شبانی‌ و گله‌داری‌ و گسترش‌ جنگل‌ و باغ‌داری‌ نقشی‌ تعیین‌ کننده‌ دارد. میزان‌ بارندگی‌ در پیرانشهر از غرب‌ به‌ شرق‌ کاهش‌ می‌یابد. دلیل‌ این‌ امر وجود دیواره‌ کوهستانی‌ ناحیه‌ است‌ که‌ از نفوذ جریان‌هایی‌ که‌ از غرب‌ به‌ فلات‌ وارد می‌شود جلوگیری‌ می‌کند.

وضعیت اقتصادی

بازارچه مرزی پیرانشهر با مسافت پنج کیلومتری از خاک عراق، دارای بازارچه رسمی مرزی به نام حاج عمران می‌باشد. صادرات و واردات بازرگانی از طریق این بازارچه به عنوان یکی از بزرگترین منبع درآمد استان و شهرستان می‌باشد.

وقایع

از رویدادهای مهم این منطقه در دهه‌های اخیر، اشغال آن در جنگ جهانی اول، توسط نیروهای عثمانی است. عثمانیها با تحریک عشایر کرد منطقه بر ضد حکومت مرکزی، به تثبیت وضع خود پرداختند، اما با شکست نیروهای متحدین در جنگ، عثمانیها به ناچار مناطق اشغالی ایران را تخلیه کردند.همچنین استقرار واحدهایی از لشکر ارومیه در این شهر پس از شهریور ۱۳۲۰ در جریان هجوم ارتش شوروی به ایران بود.^[۴۴]

موقعیت جغرافیایی

به دلیل موقعیت سوق الجیشی خاص منطقه (نزدیکی به مرز) پادگانهایی در پیرانشهر مانند پادگان جلدیان پادگان پیرانشهر و پادگان بزرگ پسوه احداث شده‌است.

شهر دارای دو بافت معماری قدیم و جدید است. بافت قدیمی شهر که در دامنه کوه جای دارد دارای ساختمانهایی از گل و خشت است و بافت جدید شهر که در دشت واقع است ساختمانهایی امروزی دارد. دو محله کهنه خانه و زرگتن که امروزه از محله‌های قدیمی شهر محسوب می‌شوند در گذشته دو آبادی بوده‌اند.

وضعيت خدمات در پيرانشهر

مدارس و دبيرستانهاي پيرانشهر:

با استناد به آمارنامه استان در سال تحصيلي 80-1379 در شهرستان پيرانشهر تعداد آموزشگاه هاي موجود در مقطع ابتدايي 68، راهنمايي 21، متوسطه عمومي و پيش دانشگاهي 9 واحد مي باشد و تعداد كلاس در مقطع ابتدايي 486، راهنمايي 137 و متوسطه عمومي 80 واحد مي باشد. سهم اين شهرستان از كل كلاس هاي استان در كليه مقاطع 08/3 درصد مي باشد، همچنين تراكم دانش آموز در كلاس تشكيل شده در كليه مقاطع تحصيلي 31 نفر مي باشد كه نسبت به ميانگين استان در رتبه هفتم قرار دارد.

در اين شهرستان در سال تحصيلي 80-1379، 21478 دانش آموز در مقاطع مختلف مشغول به تحصيل مي باشند كه از اين ميزان 26/41 درصد دانش آموزان دختر و 74/58 درصد دانش آموزان پسر مي باشند، از كل دانش آموزان اين شهرستان5/39 درصد در مناطق روستايي و 5/60 درصد در مناطق شهري مشغول به تحصيل مي باشند.

سهم اين شهرستان از كل دانش آموان؛ دانش آموزان پسر و دختر استان به ترتيب 3/3 و 46/3 و 09/3 درصد مي باشد.

در اين شهرستان 1 آموزشگاه استثنايي با 4 كلاس آموزشي و 5 كادر آموزشي به ارائه خدمات آموزشي به دانش آموزان استان مي پردازند. لازم به توضيح است كه در اين شهرستان در سال تحصيلي 80- 1379، 18 دانش آموز استثنايي مشغول به تحصيل مي باشند.

مراكز فرهنگي و هنري:

با استناد به گزارش اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي در سال 1380 مراكز فرهنگي و هنري شهرستان پيرانشهر به شرح زيرمي باشد:

1 كتابخانه عمومي(27/2 درصد از كتابخانه هاي عمومي استان) و 1 سالن سينما با ظرفيت 480 صندلي (47/5 درصد از گنجايش صندلي هاي سينماهاي استان) و 2 واحد عرضه محصولات فرهنگي (56/1 درصد از واحدهاي عرضه محصولات فرهنگي استان) و 24 مركز بازيهاي رايانه اي (48/8 درصد ازمراكز بازيهاي رايانه اي استان) و 1 چاپخانه (04/2 درصد از چاپخانه هاي استان)

خدمات حمل و نقل جاده اي:

با استناد به آمارنامه سازمان مديريت و برنامه ريزي استان مجموعه راه هاي پيرانشهر كلاً 9/321 كيلومتر است كه شامل 7/81 كيلومتر راه آسفالته فرعي(60/4 درصد از كل راه هاي آسفالته فرعي) و 8 كيلومتر راه فرعي شني (94/2 درصد از كل راه هاي فرعي شني استان) و 7/46 كيلومتر راه آسفالته روستايي (6/3 درصد از كل راه هاي آسفالته روستايي)و 5/185 كيلومتر راه شني روستايي(22/6 درصد از كل استان) مي باشد.

در شهرستان پيرانشهر 4 شركت تعاوني مسافربري فعاليت مي كنند، اين شهرستان داراي 5 دستگاه اتوبوس بين شهري (67/0 درصد از كل اتوبوس هاي بين راهي استان) و 2 دستگاه ميني بوس بين شهري (4/0 درصد از ميني بوس هاي بين شهري استان) مي باشد. در شهرستان پيرانشهر 6 دستگاه ميني بوس كروس هيونداي با ظرفيت هر كدام 18 نفر و 93 دستگاه تاكسي درون شهري و 13 دفتر تاكسي تلفني با 195 دستگاه خودرو به كار حمل و نقل مسافر مي پردازند. مطالعه در وضعيت تصادفات شهرستان پيرانشهر نشان مي دهد كه در بهمن ماه 1380 در 13 فقره تصادفي كه در سطح شهر رخ داده است (54/1 درصد از كل تصادفات استان) 10 فقره را خسارت مالي و 10 فقره را جراحت جاني در پي داشته است كه از نظر تعداد تصادفات شهرستان پيرانشهر در رتبه نهم قرار گرفته است.

خدمات اقامتي و پذيرايي:

شهرستان پيرانشهر در سال 1380 داراي 2 واحد مهمانپذير است كه هر دو از درجه 3 هستند كه جمع اتاق ها و تخت هاي آن ها به ترتيب 22 و 56 مي باشد.

در شهرستان پيرانشهر، 13 واحد كبابي و ديزي پزي، 4 واحد اغذيه سيب زميني و 2 واحد غذاخوري سنتي به ارائه خدمات به مسافران مشغول است.

خدمات بهداشتي:

شهرستان پيرانشهر داراي 1 بيمارستان (16/4 درصد از بيمارستانها) با 80 تخت (15/2 درصد از تخت هاي بيمارستاني استان) و 1 راديولوژي دولتي (5 درصد از راديولوژي هاي دولتي استان) و فاقد راديولوژي خصوصي است. شهرستان پيرانشهر داراي 7 مركز بهداشتي درماني (74/3 درصد از مراكز بهداشتي درماني استان) كه 2 واحد‌آن شهري و 5 واحد آن روستايي است مي باشد. اين شهرستان داراي 38 خانه بهداشت (55/4 درصد از خانه بهداشتهاي استان)و 4 داروخانه خصوصي (46/2 درصد از داروخانه هاي خصوصي استان) و 1 آزمايشگاه دولتي (5 درصد از ازمايشگاه هاي دولتي استان) و 1 آزمايشگاه خصوصي (22/2 درصد از آزمايشگاههاي خصوصي استان) و 1 مركز بهداشت (14/7 درصد) مي باشد و در اين شهرستان 21 پزشك عمومي(37/2 درصد از پزشكان عمومي هاي استان) و 12 پزشك متخصص (02/2 درصد از پزشكان متخصص استان) و 2 دندانپزشك (85/0 درصد

از داندانپزشك استان) به ارائه خدمات بهداشتي مي پردازند. بنابه گزارش مركز اورژانس استان در طرح توسعه استان تا سال 1383، مركز اورژانس پيرانشهر به بهره‌برداري خواهد رسيد.

خدمات فني:

شهرستان پيرانشهر داراي 3 جايگاه عرضه سوخت (5/2 درصد از جايگاه هاي عرضه سوخت استان) براي عرضه سوخت هاي بنزين، گازوئيل و نفت سفيد مي باشد.

خدمات ورزشي و تفريحي:

با استناد به آمارنامه استان در سال 1379، شهرستان پيرانشهر داراي 1 ميدان فوتبال چمن و 1 ميدان فوتبال خاكي مي باشد. هم چنين اين شهرستان داراي 2 زمين واليبال و بسكتبال سرپوشيده و فاقد زمين واليبال و بسكتبال روباز است. همچنين در مورد ساير رشته هاي ورزشي شامل ژيمناستيك، تنيس روي ميز، شطرنج، بدمينتون و.....

داراي 1 ميدان روباز و 2 ميدان سرپوشيده است.

بنا به گزارش شهرداري پيرانشهر اين شهرستان داراي 5 پارك است و جمع كل فضاهاي سبز اين شهرستان 06/102 مترمربع مي باشد و سرانه فضاي سبز m23 (متر مربع) براي هر نفر پيش بيني شده است.

خدمات بانكي:

شهرستان پيرانشهر در سال 1380 داراي 8 شعبه بانكي (67/1 درصد از شعبات بانكي كل استان) و شعبه ارزي مي باشد.شعبات بانكي شهرستان پيرانشهر به تفكيك زير است:

بانك ملي 2 شعبه، بانك ملت 1 شعبه، بانك تجارت 1 شعبه، بانك صادرات 1 شعبه، بانك كشاورزي 1 شعبه. بانك مسكن 1 شعبه، بانك سپه 1 شعبه و مؤسسه مالي و اعتباري بنياد يك شعبه دارد.

خدمات ارتباطي:

شهرستان پيرانشهر داراي 1 اداره پست (66/6 درصد از ادارت پستي استان) و 5 نمايندگي پست مي باشد.

در شهرستان پيرانشهر، 6512 تلفن نصب شده (98/1 درصد از تلفن هاي منصوبه استان) كه از اين تعداد 5769 تلفن ( 94/1 درصد از تلفن هاي مشغول بكار استان) مشغول بكار هستند. از تلفن هاي مشغول بكار شهرستان 4887 تلفن براي واحدهاي مسكوني و 548 تلفن براي واحدهاي تجاري و 334 تلفن در واحدهاي دولتي مشغول بكار هستند. شهرستان پيرانشهر داراي 52 تلفن همگاني داخل شهري (95/2 درصد از تلفن هاي همگاني داخل شهري استان) و 8 تلفن همگاني راه دور (49/2 درصد از تلفن هاي همگاني راه دور استان) مشغول بكار هستند.

خدمات عمومي:

با استناد به گزارش شركت آب و فاضلاب استان در سال 1380 شهرستان پيرانشهر فاقد سيستم جمع آوري و دفع فاضلاب است و بنا به گزارش سازمان مديريت و برنامه ريزي استان در سال 1380 شهرداري شهرستان پيرانشهر داراي 4 رفتگر (37/0 درصد از رفتگران استان) است و اين افراد با 5 ماشين از نوع كمپرسي كار نظافت و دفع زباله هاي شهري را بر عهده دارند و در اين شهرستان 70 زباله دان نصب شده است. اين شهرستان داراي 2 گرمابه عمومي با 14 دوش و 1 گرمابه خصوصي با 100 دوش مي باشد. بنابه همين گزارش اين شهرستان داراي 2 واحد سرويس بهداشتي در سطح شهر مي باشد.